| 
Ziektebeelden
Diabetes mellitus – Suikerziekte
Normale bloedsuikerwaardes tussen de 4 en 8 mmol/liter
Nuchtere waarde ligt tussen 4 en 5,6 mmol/liter
Diabetes – normale bloedzuikerwaarde > 6 mmol/liter nuchter
> 11 mmol/liter niet nuchter
Hypo – bloedsuikerspiegel < 4 mmol / l
Symptomen:
- Zweten
- Trillen
- Duizeligheid
- Wisselend humeur (opeens heel boos worden)
- Ongeconcentreerd zijn
- Hoofdpijn
- Moe zijn
- Hongerig zijn
- Bleke gelaatskleur
Hyper – bloedsuikerspiegel > 10 mmol/l
Symptomen:
- Veel plassen
- Veel dorst hebben en houden
- Vermoeid zijn
- Plotselinge humeurigheid, snel boos worden
- Misselijk zijn of overgeven
- Alles voelt vervelend
Epilepsie
2 soorten: Partieel - beginnend vanuit een plek in de hersenen
Gegeneraliseerd – beginnend vanuit de hele hersenen ( altijd stoornis
In het bewustzijn
Partiële epilepsie:
1. Partieel eenvoudig - helder bewustzijn
symptomen: - vreemde sensaties
- tintelingen, schokken, spiertrekkingen,kramp
- onzeker, angstig
- abnormaal blij bv. Lachen op begrafenis
- rare geurtjes ( alles gaat stinken )
- dingen horen die er niet zijn ( bv. hoge fluittoon, muziek, doofheid)
- bleek
2. Partieel complex – bewustzijn is compleet of gedeeltelijk verdwenen
symptomen: - voelt aanval vaak aankomen
- Automatismen vb. Friemelen, smakken
- Onrust bv. uitkleden, aankleden, weg willen lopen
- Heftige reacties vb trappelen, dreigend of agressief gedrag
- Soms alleen een sterk verlaagd bewustzijn , reageert niet op aanspreken en staart voor zich uit
Gegeneraliseerde epilepsie:
1. Absences
symptomen: - vaak op jonge leeftijd
- soms subtiele bewegingen of schokjes
- 3 tot 30 sec. Voor zich uitstaren en dan bezigheden hervatten
- heel frequent , soms wel tientallen keren per dag
2. Tonisch-clonische aanval ( grote aanval – bekend als grand mal )
symptomen: - beginnen vaak met een partiële aanval
- merken het soms al dagen tervoren ( voelen zich niet lekker,
zijn prikkelbaar of hebben bv. hoofdpijn.
- soms voorafgaand aan aanval een aura – dit is een aanval
die in een deel vd hersenen begint – bep. Verschijnselen
zoals opstijgend gevoel vanuit de maag, bepaalde geur
ruiken, kleuren zien – afhankelijk vd plaats in de hersenen
- tonische fase ( eerste fase) ca. 30 sec.
* hele lichaam verstijft, alle spieren spannen aan
* lucht wordt uit longen geperst – schreeuw
* bewusteloosheid
* verstoorde ademhaling door spierspanning, mensen
kunnen blauw aanlopen
* speekselophoping in keel ( slikken niet mogelijk)
* beknelde tong of wang tussen tanden, daardoor
evt. Verwonding, bloed uit de mond
* hartslag onregelmatig in het begin, daarna sneller
dan normaal
- clonische fase ( 2efase ) 30 sec. Tot 1,5 min
* korte tijd verslapping vh lichaam
* daarna opnieuw spannen van de spieren
* afwisselend verslappen en aanspannen veroorzaakt
schokken in armen, benen en gezicht
* ademhaling komt weer hortend op gang
* opgehoopt speeksel wordt als schuim naar buiten
geblazen.
- verslappingsfase – van 1 tot enkele minuten
* schokken nemen geleidelijk af
* perioden van verslapping nemen toe
* bleke huid
* diepe rochelende ademhaling
* soms urineverlies of overgeven
* einde vd aanval gaat gepaard met diepe zucht
- herstelfase – van 5 min. tot een dag of langer
* schokken houden op, persoon blijft nog even buiten
bewustzijn
* meestal na bijkomen verward
* weten niet waar ze zijn of wat er gebeurd is
* vaak hoofdpijn
* willen slapen, doodmoe
* spierpijn, soms tijdelijke verlamming aan één kant
3.Myoclonische aanval – bewustzijn nauwelijks of niet verstoord
- spieren in armen en benen trekken plotseling samen ( schokjes)
- soms 1 schokje, soms hele serie
- duren kort
- soms ook schokjes in het aangezicht
4. Atonische aanval – verlaagd bewustzijn
- spierverslapping
- begint plots zonder waarschuwing vb. In elkaar zakken
- bewusteloosheid duurt paar sec.
Hartkwalen
Hartkramp ( angina pectoris) - pijn op de borst
- uitstralend naar hals, armen of rug
- treedt vaak op bij emotie, inspanning, temperatuurwisseling
- verdwijnt wanneer oorzaak wordt opgeheven
of- tabletje of spray onder tong wordt genomen
- pijn hoeft niet, druk middenvoor op borst kan al uiting zijn
- klachten lijken op hartinfarct maar verdwijnen
Hartinfarct ( myocardinfarct) - drukkende, benauwende, beklemmende pijn op de borst
- pijn uitstraling naar hals, kaken, schouders, linkerarm (pink)
soms naar beide armen.
- SO is onrustig en angstig
- SO transpireert ( klam zweet)
- misselijk, soms braken
- kan er uit zien als in shock zijnde
- wat bleke gelaatskleur
Hartritmestoornissen – veel te snel hartritme, wel regelmatig ( kamertachycardie)
- kamerfibrilleren ( onregelmatig, chaotisch hartritme)
- vaak gasping
- onregelmatig happen naar lucht
- bewusteloosheid met niet normale ademhaling uitbeelden
- gestrekte armen, verkrampte vingers, handen
Hartfalen – verminderde pompfunctie
- vermoeidheid
- kortademigheid ( vooral bij inspanning)
- opgezette benen, enkels
- koude handen en voeten
- opgeblazen gevoel en moeilijke stoelgang
- verminderde eetlust en toch zwaarder worden
- prikkelhoest ( vooral bij platliggen)
- onrustig slapen
- ’s nachts vaak plassen
- vergeetachtigheid, gebrek aan concentrattie
acteren - plotseling benauwd, kortademig
- opgetrokken schouders ( gebruik hulpademhalingsspieren)
- wijde neusvleugels
- korte inademing
- langere uitademing , gierend, rochelend
- vermoeid, vol gevoel
- zieke, angstige indruk
- onrustig, vaak controle kleding langs halslijn
Parkinson
Talrijke symptomen, is een gecompliceerde ziekte, zowel motorische als niet motorische klachten.
Meest voorkomende klachten:
- Trillen ( in rusthouding)
- Stijfheid
- Langzamer en minder bewegen
- Vermoeidheid
- Schuifelend lopen
- Arm of been niet meer kunnen bewegen
- Moeite met evenwicht houden en coördinatie
- Moeite met praten ( zachter en monotoon)
- Moeite met schrijven ( verkrampt)
- Vlakke gelaatsuitdrukking (masker)
Regelmatig voorkomende klachten:
- Blaas- en darmproblemen
- Obstipatie
- Vallen en duizeligheid
- Oogproblemen
- Pijn in ledematen
- Depressiviteit
- Emotionele instabiliteit
- Geheugenstoornissen
- Lage bloeddruk
- Cognitieve achteruitgang
- Hallucinaties
- Dementie
- Freezzing ( blokkade bij het lopen)
- Rusteloze benen
- Huidproblemen
- Overmatig zweten
- Spraak- communicatieproblemen
- Moeite met slikken
Alzheimer en andere soorten dementie
Eerste verschijnselen:
- Familielid merkt dat er iets niet pluis is
- Terugkerende geheugenklachten
- Gedragsproblemen
- Veranderingen in het karakter
Symptomen:
- Vergeetachtigheid
- Problemen met dagelijkse handelingen bv. geldzaken regelen of hobby-s uitoefenen wordt lastig, dingen plannen of in juiste volgorde uitvoeren zoals bv. koffiezetten
- Vergissingen met tijd en plaats , vaker weg kwijt geraken, vergeten waar men is of hoe men daar gekomen is
- Taalproblemen – kan moeilijk een gesprek volgen, midden in gesprek stoppen en vergeten hoe het verder moet, of aldoor hetzelfde herhalen , woorden vergeten
- Kwijtraken van spullen, op vreemde plekken leggen van spullen bv. portemonnee in de koelkast
- Slecht beoordelingsvermogen – geen situaties kunnen inschatten of keuzes kunnen maken. Bv. extreem veel boodschappen kopen
- Terugtrekken uit sociale activiteiten , onderneemt minder dan voorheen, veel meer slapen dan gewoonlijk, urenlang naar tv zitten staren
- Veranderingen in gedrag en karakter bv. verward, achterdochtig, depressief of angstig, plotselinge stemmingswisselingen
- Onrust – steeds naar iets op zoek of aan het opruimen, constante gevoel van onrust en behoefte om te lopen
- Problemen met het zicht bv. moeilijk afstanden kunnen inschatten
Malaria
Infectieziekte veroorzaakt door steekmuggen in (sub) tropische gebieden.
Na een beet van een geïnfecteerde mug komen de parasieten in het lichaam terecht.
Malaria kan de dood tot gevolg hebben.
Malaria symptomen: wanneer beginnen ze?
- Bij malaria tropica (gevaarlijkste en dodelijke variant) is binnen 48 uur dodelijk
- Overige varianten – symptomen starten tussen de 10 dagen en 6 weken na de steek
Symptomen:
- Hoge koorts
- Koude rillingen
- Hevig zweten
- Bloedarmoede
- Verwardheid
- Vermoeidheid
- Hoofdpijn
- Gewrichtspijn/ spierpijn
- Misselijkheid/braken
- Diarree
- Geelzucht
- Stuiptrekkingen ( bij kinderen)
- Coma
De symptomen zijn heviger bij zwangere vrouwen, kinderen jonger dan 3 maanden en reizigers zonder milt.
Hersenvliesontsteking - Meningitis
Oorzaken:Ontsteking vd vliezen die de hersenen en het ruggenmerg omhullen.
Kan veroorzaakt worden door een infectie met een bacterie of virus.
De virale vorm komt het meest voor, is meestal goedaardig en gaat vanzelf over
Binnen 4 tot 10 dagen.
Bacteriële vorm kan een ernstig verloop hebben, soms zelfs dodelijk.
Bacteriën die meningitis veroorzaken zijn bv. meningokokken, pneumokokken en
Haemophilus Influenzae type B.
Kan op alle leeftijden voorkomen, maar meestal jonge kinderen tot 4 jaar en
Jonge mensen tussen 14 en 25 jaar.
Verzwakt immuunsysteem en slechte hygiënische omstandigheden maken je
vatbaarder, evenals hoofdwonden en infecties aan ogen, oren en neus kunnen
leiden tot hersenvliesontsteking.
De virale variant is besmettelijk met een incubatietijd van wel 3 weken.
Bacteriële variant is minder besmettelijk, maar kan het wel zijn.
Symptomen:
- Hoofdpijn ( met name bij bukken)
- Stijve nek
- Koorts
Aanvullende klachten:
- Braken
- Overgevoeligheid voor licht
- Spierslapte ( bij ernstige gevallen)
- Verlamming
- Verminder spraakvermogen
- Dubbelzien
- Epileptische aanvallen
Bij bacteriële meningitis aanvullende symptomen:
- Rode vlekjes ( die niet wegdrukbaar zijn) op de romp
- Slaperigheid (evt. Gevolgd door coma)
- Stuiptrekkingen
CVA (beroerte) – herseninfarct of hersenbloeding
Cerebrum Vasculair Accident – ongeluk in de hersenen.
In 80 % van de gevallen gaat het om een herseninfarct ( ischemisch CVA), in de overige 20 % gaat het om een hersenbloeding (bloederig CVA).
Is het CVA van tijdelijke aard en zijn de symptomen binnen de 24 uur weg dan spreekt met van een TIA ( Transient Ischeamic Attack) en heeft geen restverschijnselen maar is vaak wel een voorbode op een CVA.
Herseninfarct: Belangrijk bloedat in de hersenen raakt geblokkeerd door een stolsel , waardoor de zuurstofvoorziening naar de hersenen ernstig belemmerd raakt.
Hersenbloeding: Een bloedvat in de hersenen scheurt gedeeltelijk en er stroomt bloed in de hersenen. Het aangedane gebied eromheen krijgt niet of nauwelijks bloed en dus geen zuurstof. Een deel van de hersenen kan in verdrukking raken en afsterven.
Belangrijkste oorzaak is een chronisch te hoge bloeddruk.
Risicofactoren:
- Roken
- Reumatoïde artritis
- Obesitas
- Hartaandoeningen
- Atherosclerose (aderverkalking)
- Weinig lichaamsbeweging
- Te hoog cholesterol
- Te hoge bloeddruk
- Diabetis
- Hartritmestoornissen
- Stress
Symptomen:
- Eenzijdig verlamd gezicht
- Verlamde arm
- Verlamd been
- Moeilijke spraak door gedeeltelijke aangezichtsverlamming
- Plotselinge verwardheid
- Moeite om mensen te begrijpen
- Plotselinge gezichtsdaling of blindheid aan een of beide ogen
- Plotseling dubbelzien, gezichtsveld uitval ( bv. deel niet zien)
- Plotseling moeite om te lopen, duizeligheid of evenwichtsstoornissen
- Plotselinge zeer erge hoofdpijn
Linker hersenhelft
- Aandoeningen, krachtsverlies, verlammingen of gevoelsstoornissen aan de rechterkant vh lichaam
- Taal- en spraakproblemen
- Problemen met herkennen van voorwerpen
- Problemen met dagelijkse handelingen, routines wat vroeger goed ging
- Geheugen voor verbale zaken
- Afname analytisch vermogen
- Problemen met chronologie ( volgorde van tijd, oorzaak en gevolg)
- Verminderde timing en snelheid van vaardigheden
- Links en rechts verwarring
- Moeite hebben met cijfers, getalbegrip en dus geld
- Langzaam worden
- Onzeker teruggetrokken gedrag
- Kans op depressie
- Kans op wisselende stemmingen, sneller overspoeld door emoties
Rechter hersenhelft
- Bewegingsstoornissen
- Gevoelsstoornissen, zwakte of verlamming aan linkerkant van het lichaam
- Verminderd gezichtsvermogen aan de linkerkant van beide ogen, alsof beide brillenglazen aan de linkerkant zijn afgeplakt per glas
- Niet beseffen dat linkerzijde van het lichaam of ruimte bestaat en/of geen aandacht voor de verlamde kant van het lichaam.
- Het gevoel voor ruimte en tijd kan slecht zijn waardoor iemand diepte, vorm, kleur en afmetingen niet kan inschatten en verdwaald.
- Ruimtelijk inzicht problemen
- Visueel ruimtelijke problemen
- Verminderd inzicht in eigen gedrag, of in problemen en beperkingen
- Minder inzicht in sociale situaties
- Taal wordt vaak te letterlijk genomen en grapjes of achterliggende boodschappen niet begrepen
- Moeite met begrijpen van humor
- Moeilijk inschatten wat een ander aan emotie in de stem legt als boosheid, opluchting, verdriet, vreugde
- Slechte herkenning van gezichten
- Moeite met het overzien van het geheel
- Niet meer weten hoe je je moet aankleden of in welke volgorde
- Snel, impulsief en soms onaangepast gedrag
- Zelfoverschatting
- Verminderde zelfcontrole
- Verminderd ziekte-inzicht
|
-
De Beroerte, het CVA
= Cerebro Vasculair Accident
= Hersentrombose óf Hersenbloeding
A.W.L.Hut, em. huisarts Hoek van Holland, 16 oktober 2005.
Harwichweg 194 herzien 06-04-2012
3151BP Hoek van Holland
De Beroerte, het CVA, bestaat uit twee ziekte-mogelijkheden, die dezelfde symptomen / ziekteverschijnselen oproepen:
1. De trombose, meestal van de Art. Cerebri Media.
2. De bloeding, vanuit de Arteria Cerebri Media,
(doch ook uit andere vaten is dit beide mogelijk, uiteraard met een ander symptomencomplex;
men spreekt dan echter niet van een Beroerte ( zie bijgevoegde platen)
Oorzaak van de trombose is meestal een Embolie vanuit een kuitvene-trombose, oorzaak van de bloeding is meestal het barstyen van een bloedvat door Hoge Bloeddruk,
De verklaring van de gemeenschappelijke Symptomen ligt in het feit, dat hetzelfde Hersengebied door uitval wordt getroffen: bij een trombose door uitval door Zuurstofnood / voedingsstoornis door belemmering of afsluiting van het bloedvat, en bij een bloeding door voedingsstoornis / zuurstofnood door afdruk van het vat met doorstromingsbelemmering, óf door druk locaal op het Hersenweefsel.
Bij een beroerte zijn de Symptomen:
Halfzijdige verlamming van arm + been, vergezeld van halfzijdige verlamming van het gelaat, soms aan de overzijde..
De verklaring hiervan is, dat arm, been, en gelaat worden geïnnerveerd van uit de overstaande Grote Hersenhelft, waarbij de handigheid (Re/Li) bepaalt, welke Hersenhelft de spraakvermogens aanstuurt. Bij Rechtshandigheid geeft uitval van de Linker hemisfeer spraakuitval (geheel of gedeeltelijk), bij Linkshandigheid uitval van de Rechter hemisfeer;
dit komt, omdat op ruggenmergniveau de vezels kruisen naar de andere lichaamshelft, voor de hersenzenuwen op het niveau van hersenstam / verlengde merg, voor de ledematen op ruggenmergniveau bij de Decursatio Pyramidis, de kruising van de Pyramidebaan (zie platen)
Merkwaardigerwijs zijn deze kruisingen niet bij iedereen hetzelfde van invloed, waardoor bij sommigen de verlamming van arm en been aan de andere kant plaatsvindt als de gelaatsverlamming: Gekruiste uitval. Volgens de Internationale Literatuur is dit in 80 % het geval, doch persoonlijke mededelingen van het Ambulance-personeel in onze regio stellen, dat gelijkzijdige verlamming het merendeel vormt.
Als LOTUS kunt u dus beide symptoom-complexen spelen. Blijft echter, dat Rechtshandigheid en Rechtsverlamming gepaard dient te gaan met Spraakverlies.
Aangemerkt dient nog wél te worden, dat het in woorden denken ongestoord blijft, en dat de patiënt dus alles blijft begrijpen; ook weet hij donders goed, wat het antwoord op de vraag is, ookal kan hij/zij dit niet onder woorden brengen.
Verschijnselen
De patiënt zakt in elkaar en raakt meestal bewusteloos.
Zijn gezicht wordt soms blauw-rood en hij heeft een typerende, diep-snurkende ademhaling.
In het ernstigste geval komt de patiënt niet meer bij en overlijdt.
In minder ernstige gevallen komt de patiënt na kortere of langere tijd weer bij, waarbij dan blijkt dat aan één helft van het lichaam arm en been geheel of gedeeltelijk verlamd zijn. (Hemiplegie = halfzijdige verlamming)
Ook is (soms aan de andere zijde) de wang vaak verlamd, waardoor de mond afhangt en de wang bij het uitademen steeds wordt opgeblazen( spierslapte).
Ook de spieren die de spraak verzorgen kunnen uitvallen, waardoor de patiënt
moeilijk gaat spreken. Hetzelfde kan met de slikspieren gebeuren, waardoor de patiënt dreigt zich te verslikken en speeksel laat lopen.
Afasie
Soms ontstaat de bloeding op de plaats waar de spraak geregeld wordt (Re bij Rechtshandigen, Li bij linkshandigen). Deze patiënten kunnen dan niet meer op
hun woorden komen. Als je ze b.v. een potlood laat zien, weten ze wel wat het is en waarvoor ze het kunnen gebruiken, maar het woord potlood kunnen ze niet meer vinden.
Ze spreken vaak zinnen uit waaruit de trefwoorden ontbreken: "Ik ben naar ...1, naar ..., naar ... geweest, en heb daar een ...2, een ..., nou-ja een ... gekocht."
1= Amsterdam 2= Potlood.
Grimeren:
Blauw-rood gelaat (lichte Cyanose door verminderde doorbloeding, door hoge bloeddruk).
Acteren:
Mits Bewusteloos: snurken
Mits bij kennis: mondhoek naar beneden laten hangen, aan dezelfde kant de wang
opbollen bij het uit-ademen.
Een arm en been slap (verlamming, zelfde kant of kruiselings tov gelaat).
Moeite met spreken
Afasie; het wordt dan wel heel moeilijk voor de EHBO-er en het is de vraag of, de EHBO-er dit herkent. (mits goed gespeeld wel)